Οι καρδιοπάθειες για πολλά χρόνια θεωρούνταν ανδρικό πρόβλημα υγείας, σαν να μην αφορούσαν σχεδόν καθόλου τις γυναίκες, λες και ήταν άτρωτες απέναντι σε αυτή τη σοβαρή και συχνά θανατηφόρα πάθηση.
Η αλήθεια όμως είναι συγκλονιστική: παγκοσμίως, οι καρδιαγγειακές νόσοι αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου και στις γυναίκες, παρόλο που πολλές δεν αναγνωρίζουν τα σημάδια εγκαίρως – ή τα αγνοούν εντελώς.
Ο κίνδυνος αυξάνεται αισθητά μετά την ηλικία των 40 ετών.
Οι ορμονικές μεταβολές, η μείωση των επιπέδων οιστρογόνων με την έναρξη της εμμηνόπαυσης, αλλά και καθημερινές συνήθειες – όπως η καθιστική ζωή, η έλλειψη φυσικής άσκησης,
το κάπνισμα ή η κακή διατροφή – σε συνδυασμό με τις φυσιολογικές αλλαγές της γήρανσης, επιβαρύνουν την καρδιά και εντείνουν την πιθανότητα ασθένειας.
Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό είναι ότι τα συμπτώματα συχνά είναι ασαφή και παραπλανητικά.
Η γνωστή σκηνή από τις ταινίες, όπου κάποιος πιάνει το στήθος του και σωριάζεται κάτω, σπάνια αντικατοπτρίζει την εικόνα μιας γυναίκας με έμφραγμα.
Στις γυναίκες, τα σημάδια εμφανίζονται πιο ύπουλα και διακριτικά.
Μπορεί να ξεκινήσει με μια ασυνήθιστη, ξαφνική εξάντληση. Όχι την κούραση που νιώθει κανείς μετά από μια δύσκολη μέρα ή ένα άγρυπνο βράδυ.
Είναι μια βαθύτερη, σχεδόν παραλυτική κόπωση, που δεν υποχωρεί με την ξεκούραση.
Σαν να κουβαλάει το σώμα ένα αόρατο βάρος, που το τραβά προς τα κάτω και κάνει κάθε κίνηση δύσκολη και επίπονη.
Πολλές γυναίκες ανέφεραν ότι, μέρες ή και εβδομάδες πριν το καρδιακό επεισόδιο, δεν μπορούσαν να σηκώσουν ούτε τις σακούλες από τα ψώνια ή λαχάνιαζαν ανεβαίνοντας μια μόνο σκάλα.
Ο πόνος στο στήθος υπάρχει κι εδώ, αλλά διαφέρει από αυτόν στους άνδρες. Δεν είναι απαραίτητα έντονος ή πιεστικός.
Μπορεί να μοιάζει με θαμπό βάρος, αίσθηση πληρότητας ή ελαφρύ κάψιμο στο κέντρο του θώρακα, που έρχεται και φεύγει ή επιμένει – χωρίς όμως να φαίνεται ιδιαίτερα ανησυχητικό.
Έτσι, πολλές γυναίκες το αποδίδουν απλά σε δυσπεψία ή άγχος.
Η δυσκολία στην αναπνοή είναι άλλο ένα σημαντικό σημάδι. Μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας ή με ελάχιστη προσπάθεια – όπως με το περπάτημα μέσα στο σπίτι – προκαλώντας έντονη κόπωση.
Σε αυτό το στάδιο, η καρδιά δεν καταφέρνει να διοχετεύσει το αίμα αποτελεσματικά, οδηγώντας σε έλλειψη οξυγόνου.
Ο πόνος που «ακτινοβολεί» είναι επίσης συχνός, αλλά όχι απαραίτητα στον αριστερό βραχίονα. Στις γυναίκες, μπορεί να εμφανιστεί στον αυχένα, στη γνάθο, στην άνω πλάτη, στους ώμους ή στην άνω κοιλιακή χώρα.
Οι πόνοι αυτοί μπορεί να είναι αμυδροί, παλμικοί ή διαπεραστικοί, και συχνά συγχέονται με μυϊκή καταπόνηση, ορθοπεδικά θέματα ή γαστρεντερικές ενοχλήσεις.
Η κατάσταση επιδεινώνεται όταν, τις ημέρες πριν το έμφραγμα, πολλές γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης: ναυτία, ζάλη, κρύο ιδρώτα, γενική αδυναμία, χλωμάδα.
Αυτά τα σημάδια παραπλανούν εύκολα – ποιος θα πίστευε πως μια στομαχική δυσφορία θα μπορούσε να είναι προάγγελος εμφράγματος;
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν και διαταραχές ύπνου πριν από το καρδιακό επεισόδιο.
Δυσκολεύονται να κοιμηθούν, ξυπνούν συχνά μέσα στη νύχτα, στριφογυρίζουν και νιώθουν το πρωί σαν να μην ξεκουράστηκαν καθόλου.
Συχνά συνοδεύονται από μια ανεξήγητη ανησυχία, ένα αίσθημα εσωτερικής αναστάτωσης, μια διαίσθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά», ακόμα κι όταν δεν υπάρχουν εμφανείς λόγοι.
Δυστυχώς, πολλές γυναίκες δεν δίνουν σημασία σε αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια. Βάζουν την οικογένεια και τις υποχρεώσεις τους πάνω από την υγεία τους.
Πιστεύουν ότι δεν έχουν χρόνο να επισκεφθούν γιατρό ή θεωρούν τα συμπτώματα πολύ ασήμαντα για να ανησυχήσουν.
Επιπλέον, τα κοινωνικά στερεότυπα – ότι το έμφραγμα αφορά κυρίως τους άνδρες – ενισχύουν αυτή την επικίνδυνη στάση.
Κι όμως, ο χρόνος είναι κρίσιμος. Όσο πιο έγκαιρα αναγνωριστούν τα συμπτώματα και ζητηθεί βοήθεια, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα επιβίωσης και μικρότερη η βλάβη στην καρδιά.
Αν εμφανιστεί οποιοδήποτε από τα παραπάνω σημεία – ιδίως αν συνυπάρχουν – δεν πρέπει να υπάρξει καθυστέρηση. Απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση.
Η πρόληψη είναι επίσης καθοριστικής σημασίας.
Τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι, παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης, διακοπή του καπνίσματος,
ισορροπημένη διατροφή, συστηματική φυσική δραστηριότητα και μείωση του στρες, προσφέρουν ισχυρή προστασία στην καρδιά.
Η καρδιά δεν φωνάζει πάντα – μερικές φορές ψιθυρίζει. Αν μάθουμε να την ακούμε, μπορούμε να προλάβουμε το μοιραίο.
